İşçi Alacağı Davası ve Tazminat Türleri

İşçiler, işçi alacağı davası sayesinde iş sözleşmesinin sona ermesi sonucunda çalıştıkları süre boyunca hak etmiş oldukları alacak ve tazminatları işverenden talep edebilir. İşçiler; hak etmiş oldukları kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti alacağı, yıllık izin ücret alacağı, kötü niyet tazminatı, ücret alacağı, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmasından kaynaklı alacakları talep edebilirler.

İşçi alacağı davasında görevli mahkeme iş mahkemeleridir, yetkili mahkeme ise davalı gerçek veya tüzel kişinin (işverenin) yerleşim yeri mahkemesidir.

Kıdem tazminatı nedir?

Kıdem tazminatı belirli durumlarda işveren tarafından işçilere ödenen tazminattır. İşçinin kıdem tazminatına hak kazanması için aynı işyerinde en az bir sene çalışması zorunludur. İşçiyle işveren arasındaki ilişki belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. İşveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmemesi gerekir. Kıdem tazminatı işçinin aldığı brüt ücret üzerinden hesaplanır.

İhbar tazminatı nedir?

İşçinin veya işverenin, iş sözleşmesini iş kanununda belirtilen süreler içinde bildirmeden feshetmesi halinde karşı tarafa ihbar süresi kadar ödenen tazminattır. İş sözleşmesinin feshi haklı bir nedene dayanmamalıdır. İşçinin ihbar tazminatını talep edebilmesi için iş güvencesine sahip olması gerekir.

İhbar süreleri:

Çalışma süresi 6 aydan azsa 2 haftalık ihbar süresi olur.

Çalışma süresi 6 ay ve 1.5 yıl arasında ise 4 haftalık ihbar süresi olur.

Çalışma süresi 1.5 yıl ile 3 yıl arasında ise 6 haftalık ihbar süresi olur.

Çalışma süresi 3 yıldan fazla ise 8 haftalık ihbar süresi olur.

Kötü Niyet Tazminatı:

İş güvencesi hükümlerinden yararlanamayan işçilerin, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin işveren tarafından kötü niyetli olarak feshedilmesi durumunda talep edebilecekleri tazminattır. Kötü niyet tazminat tutarı, işçinin bildirim süresinin üç katı tutarındaki brüt ücreti kadardır.

İhbar süreleri:

Çalışma süresi 6 aydan azsa 2 haftalık ihbar süresi olur.

Çalışma süresi 6 ay ve 1.5 yıl arasında ise 4 haftalık ihbar süresi olur.

Çalışma süresi 1.5 yıl ile 3 yıl arasında ise 6 haftalık ihbar süresi olur.

Çalışma süresi 3 yıldan fazla ise 8 haftalık ihbar süresi olur.

Yıllık İzin Ücret Alacağı

İş sözleşmesinin herhangi bir sebeple bitmesi durumunda, işçinin kullanmadığı yıllık izinlerine karşılık gelen ücret almış olduğu son ücreti üzerinden ödenir.

Yıllık izin ücret süreleri:

1 yıldan 5 yıla kadar ise (5 yıl dahil) 14 gün,

5 yıldan fazla 15 yıldan azsa 20 gün,

15 yıl (dahil) ve daha fazla ise 26 gündür.

Ücret Alacağı

Ücret iş sözleşmesinde işçinin iş görme borcunun karşılığıdır. En geç ayda bir ödenmelidir. İş sözleşmesinden doğan ücret alacağının zamanaşımı süresi beş yıldır.

Fazla Mesai Ücreti

Fazla çalışma işçinin haftalık 45 saatten daha fazla çalışmasıdır. Fazla sürelerle çalışma ise eğer iş sözleşmesinde haftalık çalışma süresi 45 saatten az belirlenmiş ise, bu belirlenen süreyi aşıp 45 saate kadar fazladan çalışmadır. Fazla çalışma ile işçinin fazladan çalıştığı her saat için saat başına düşen miktarın %50 yükseltilmesi ile ödenir. Fazla sürelerle çalışma ise her bir saat çalışma için verilecek ücret miktarının %25 yükseltilmesi ile ödenir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti - Hafta Tatili Ücreti

İşçilerin ulusal bayram ve genel tatillerde, tatil yapmayarak çalışmaları halinde ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücret fazladan ödenir. Hafta tatili ücreti ise işçilerin yedi günlük bir zaman dilimi içerisinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme hakları vardır. Bu süre içinde işçi çalıştırılırsa fazladan ücret ödenir.

İşçi Alacaklarında Zamanaşımı Süreleri

İşçinin almaya hak kazandığı ücret ve tazminatların belli bir süre içinde talep edilmemesi halinde dava edilemez hale gelmesidir. Zamanaşımı süreleri, yol, ikramiye, izin ücreti, fazla çalışma ücreti, kıdem tazminatı için 5 yıl, iş kazasından kaynaklı tazminat için 10 yıldır.